نام علمی گیاه: Anthurium andreanum
نام انگلیسی :Wax flower-Flamingo flower- laceleaf -Tailflower
از خانواده: Araceae- شیپوری
خاستگاه:کلمبیا
معرفی گیاه
آنتوریوم گیاهی است بومی قاره آمریکا از نواحی شمالی مکزیک تا نواحی شمالی آرژانتین و قسمت هایی از جزایر کارائیب است. جنس آنتوریوم دارای ۶۰۰ گونه است که سه گونه از آن دارای ارزش اقتصادی هستند. این گونه مهم برای تولید گل بریدنی پرورش داده میشود. این گیاه بسیار زیبا و دارای گل (اسپات) رنگارنگ است. اهمیت اقتصادی این گیاه در بازارهای گل دنیا به حدی است که لزوم استفاده از روشهای نوین برای تولید تجاری و انبوه آن کاملا ضروری به نظر میرسد.
آنتوریوم آندرانوم یک گیاه چند ساله ، همیشه سبز است که می تواند ۱ متر در ارتفاع و عرض برسد ، اگر چه بیشتر ارقام کشت شده و رقم بین ۳۰ – ۶۰cm رشد است. این گیاه دارای برگ های سبز تیره است که مستطیلی و به شکل قلب ، متغییر است و در اندازه کوچک و متوسط و بزرگ تا ۳۰cm یا بیشتر در طول رشد میکند. هر برگ دارای دمبرگی به اندازه ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر می باشد. این نوع گل بخصوص برای پرورش در گلخانه مناسب است زیرا در این مکان است که مقدار رطوبت ، درجه حرارت و آبیاری به راحتی قابل کنترل می باشد .
گیاهانی که به جنس آنتوریوم تعلق دارند در واقع گیاهانی علفی و اپی فیت epiphyte هستند که بر روی سایر گیاهان زندگی میکنند.اما بر خلاف گیاهان پارازیت (گیاهانی که توانایی فتوسنتز و غذا سازی ندارند و غذای خود را از سایر گیاهان میگیرند و در واقع نوعی انگل گیاهی محسوب میشوند) با انجام عمل فتوسنتز،غذایشان را می توانند در خودشان تهیه کنند.البته برخی از آنان نیز همانن سایر گیاهان معمولی در خاک مستقر می شوند.برگ های گیاهان این جنس از نظر شکل متنوع هستند به نحوی که برخی از انواع این گیاه آنتئریوم به دلیل زیبایی و جذابیت برگهایشان نگهداری میشونداما دلیل اصلی محبوبیت این گل ها گلهای زیبای آن است البته قسمت رنگین این گیاه که ما با نام گل از آن یاد میکنیم،از نظر گیاه شناسی چمچه Spathe است.چمچه نوعی برگواره (عضو شبیه برگ) است که میتوان رنگین باشد و گل اصلی را در بر میگیرد.گل اصلی گیاه در اکثر نمونه های زینتی این گیاه زرد رنگ است.در گیاهان متعلق به جنس آنتوریم، چمچه نیز میتواند رنگ،اندازه و شکلهای متنوعی داشته باشید که این گیاه به دلیل داشتن کریسالهای سمی کلسیم اگزالات (raphides) و شیره آن می تواند مشکلاتی را برای دستها و چشم ایجاد کند در صورت مصرف باعث تحریک دردناک دهان و گلو و منجر به تاول زدن و ایجاد مشکل در بلع غذا و کلفت شدن صدا میشود..این گیاه دارای برگهای کمی پهن ،سبز تیره و به طول بیش از ۱۸ سانتیمتر می باشد گلها با اسپان قرمز ،صورتی،زرد و یا سفید در اواخر بهار یا فصل تابستان ظاهر میشوند. از وسط اسپات گل آذین سنبله ای بیرون می آید که زرد یا قرمز رنگ است. دوام گل آنتوریوم زیاد بوده و ۲ تا ۳ ماه پایدارمی ماند. آنتوریوم به طور کلی به سرما و آب سنگین و نمک دار، حساس است و در زمستان باید حدود ۶ تا ۸ هفته به آن استراحت داد یعنی مقدار آب را کم نموده و حرارت را ۱۵ درجه سانتیگراد نگه داشت. از مزایای این گاه طولانی بودن دوران گل دهی است که به حدود ۳ ماه میرسد.
انتوریوم گونه های متنوعی دارد از معروف ترین گونه های آنتوریوم که برای گلدهی استفاده میشود میتوان به A.scherzerianum اشاره کرد که یکی از محبوبترین انواع آنتوریوم است که چمجمه آن قرمز –نارنجی میباشد.نمونه های دورگه حاصل از این گیاه رنگهایی دیگر از این گونه نیز در دست است.از طرفی همانطور که اشاره شد برخی از گونه های این گیاه به دلیل شکل زیبای برگسارشان مورد توجه قرار گرفته اند. گونه هایی که به این دلیل پرورش داده میشوند عبارتند از:
A.warcocqueanum, A.magnificum A.clarinervium ,A.veitchii A.scandes, A.faustinomirandae
نگهداری آنتوریوم به عنوان گیاه خانگی
برخی از گونه های این گیاه را میتوان به عنوان گیاه خانگی نگهداری کرد.گونه A.crystallinum f peltifoliumبه دلیل برگهای بزرگ مخملی و سبز تیره ای که دارند مورد توجه قرار گرفتنددر حالیکه از نمونه های دو رگه و بدست آمده از گونه های A.scherzerianumو A.andraeanum به دلیل رنگ زیبای چمچمه ها استقبال شده است.
شرایط محیطی
آنتوریوم به نور متوسط ، هوای گرم، آبیاری فراوان، رطوبت نسبی ۷۰ تا ۹۰ درصد و خاک اسیدی احتیاج دارد.
آبیاری
در حد متوسط و به طور منظم. خاک باید مرطوب بماند ، اما نباید از اب اشباع شود بنابراین زمانی که سطح رویین خاک شروع به خشک شدن کرد میتوان گیاه را ابیاری کرد.ابیاری بیش از اندازه میتواند منجر به زردی گیاه شود.از آنجایی که این گیاه به مناطق گرمسیری تعلق دارد بنابراین وجود رطوبت در هوا نیز بسیار مهم است. .پس گلدان را در یک ظرف آب قرار دهید تا رطوبت لازمه را داشته باشد.
نور
مکان روشن و با نور غیر مستقیم و فیلتر شده نور خورشید برای گل دهی نیاز دارد. دور از نور مستقیم خورشید قرار گیرد که باعث سوختن برگ ها میشود البته در زمستان که اصولا میزان نور محیط کم است میتوان در طی ساعات صبح آن را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار داد.
کود
کود مورد نیاز این گیاه را می توان به میزان ۲ گرم در لیتر، هر ۳ هفته یکبار، از اسفند تا آذر ماه مورد استفاده قرارداد. بهتر است از کودهای آلی نیز استفاده شود.
دما
در طی روز دمای ۳۲-۲۵ درجه و در طی شب حدود۲۳-۲۱ درجه مناسب است.اصولا دمای زیر ۱۸ درجه سانتیگراد در طی روزبرای گیاه مضر میباشد و باعث کاهش رشد و گلدهی آن میشود و دمای بالاتر از ۳۲ درجه می تواند منجر به کم رنگ شدن گلها ،سوختگی حاشیه برگ و گل و در نهایت کاهش گلدهی و همچنین کاهش رشد گیاه شود.تئجه داشته باشید که این گیاه در طی فصل سرد سال ترجیح می دهد تا به مدت ۶ هفته در دمای ۱۵ درجه نگهداری شود و در طی ای مدت باید آبیاری گیاه را نیز کاهش داد.در طی این مدت گیاه دوران استراحت خود را طی میکند و این مسئله به گلدهی بهتر گیاه در سال بعد کمک خواهد کرد.
خاک
خاک ترجیحاً لوم شنی است که با هوموس یا آلی غنی شده باشد. این می تواند به حفظ رطوبت و نیز هوادهی کمک کند. اگر برای شما مقدور باشد بهترین ترکیب خاک میتواند به این صورت باشد : ۱ ـ خزه در حال پوسیدن یا تورب ( پیت ) دو قسمت ۲ ـ ورمیکولیت (از سنگهای معدنی است که بعدأ تبدیل به رس میشود.) یک قسمت ۳ ـ پرلیت ( این هم از سنگهای معدنی است که به رس تبدیل میشود منتها ذرات آن درشت تر است) یک قسمت .تعویض گلدان رازمانی انجام دهید که ریشه های گیاه از گلدان بیرون آمده باشند.ویا سطح رویین خاک گلدان به دلیل رشد گیاه و آبیاری نشست کرده است.
ازدیاد
با کشت بذر میتوان این گیاه را تکثیر کرد.البته باید از بذر تازه این گیاه استفاده کرد و همچنین اصولا رسیدن بذر باید بر روی گیاه انجام شود که این نیز در حدود ۶-۷ ماه طول میکشد.رنگ بذرها قرمز و یا زرد رنگ است.همچنین برداشتن پوشش بذرها نیز لازم است تا جوانه زنی آنها بهتر انجام شود.برای این کار ابتدا میتوان آب را تا حدود ۲۱ درجه گرم کرد و بذرها را در داخل ظرف آب قرار داد.خیس خوردن بذرها برای مدت ۳-۴ روز به نرم شدن پوشش اطراف آنها کمکی کند اما هر روز باید حداقل یک مرتبه آب ظرف را عوض کرد و آب تازه استفاده کرد.برای کاشت بذر ها میتوان مخلوطی از سه چهار خزه اسفاگنوم +یک چهارم زغال چوب مخصوص آکواریوم استفاده کرد.اگر تهیه این مواد مشکل است می توان از مخلوط پرلایت+کوکوپیت نیز استفاده کرد.بذرها روی سطح قرار میگیرند و با کف دست به سطح خاک فشرده می شوندفرو رفتن بذر ها در داخل بستر کاشت تا عمق ۳ میلیمتر کافی است.سپس با روش غبار پاشی آبیاری می شوند.گلدان حاوی بذرها در مکانی گرم با دمای حدود۲۹-۲۶ درجه سانتیگراد و پر نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب فرار میگیرد.جوانه زنی ۸-۲ هفته طول میکشد. تکثیر آنتوریم از طریق کاشت بذر است ولی تکثیر معمولی آن از طریق تقسیم بوته است. در اطراف یک بوته ی آنتوریم دهها پاجوش رشد می کند که از جدا کردن آن از بوته ی اصلی میتوان آن را تکثیر کرد آنتوریوم رطوبت محیطی را میپسندد و درجه حرارت ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد بهترین درجه حرارت برای گل کردن آن می باشد. این گیاه دارای انبوهی از ریشه های آبدار، سست وگوشتی است که به نظر می رسد گیاه را از داخل گلدان به خارج هل میدهد.به وسیله جداکردن توده ریشه ها در جائی که گیاهان کوچک مجزا درکنار گیاه مادری مشاهده می شوند، تکثیر آنتوریوم صورت می گیرد. هرگز ریشه را با زور جدا نکنید و سعی کنید گیاهانی را از کنار پایه مادری جدا کنید ، که رشد فعال داشته و برگهای جدید تولید کرده اند. سپس آنها را در گلدانی با قطر دهانه ۱۳-۱۱ سانتیمتر ، حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت، بکارید. مراقب باشید گیاهچه به زیر خاک فرو نرود و کمی بالاتر از سطح خاک قرار بگیرد. دمای محیط را روی ۲۴ درجه سانتیگراد تنظیم کرده و رطوبت را بالا نگه دارید. برای این منظور یا مرتب مه پاشی کنید و یا گلدان یا کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید.
عوارض و درمان
در صورتی که گلدان شما برگهای جدید ریز و رنگ پریده ای می دهد و گلهای آن ظاهر نمی شود. تغذیه مصنوعی را شروع کنید چون ظاهرا خاک گلدان خیلی فقیر است. و اگر فقط با ظاهر نشدن گلها روبه رو شدید، نور محیط رشد گیاه مناسب و کافی نیست، پس آن را به محل پرنورتر اما دور از اشعه مستقیم آفتاب منتقل کنید. این عارضه ممکن است مربوط به آبیاری زیاد از اندازه هم باشد. در زمستان هفته ای ۱ بار آبیاری کافی است. برگهاس خیلی پر پشت اما بدون گل بیانگر غنی بودن زیاده از حد خاک می باشد. و باید در زمستان خاک گلدان را تعویض و تعدیل کرد حمله قارچ به این گیاه لکه های قهوه ای روی برگ ها تشکیل می دهد و باید با محلول قارچکش نفوذی سمپاشی صورت گیردو برگهای خیلی صدمه دیده، حذف شوند.
اگر در زمستان هوا خیلی سرد و مرطوب باشد برگها زرد شده و به سمت پایین ، می پیچد بنابراین باید گلدان را به محل گرمتری منتقل نمود و آبیاری را کمتر کرد در صورتی که برگهای سبز می پیچد هوا سرد و خشک است. برگهای سیاه شده در نتیجه سرمای زیاد، ایجاد می شوند و برگهای نازک ، کم آب و زرد رنگ معرف گیاه تشنه می باشد. اگر زخمهای سفید پنبه ای در زیر برگ و قاعده آن تشکیل شوند. یعنی حشرات آفت در حال فعالیت است می توانید هر دو هفته یکبار با سم حشره کش نفوذی گیاه را سمپاشی کنید و با پنبه آغشته به سم زخمها را خیس نمایید. عامل ایجاد رشته های تار عنکبوتی در سطح برگ کنه ریز قرمز است. باید با پارچه مرطوب برگهار ا تمیز کنید و با سم کنه کش گیاه را سمپاشی نمایید. تامین رطوبت در کاهش آفت موثر است .اگر برگها براق بودن خود را از دست داده اند روزانه با آب ولرم برگها را پاشی کنید چون علت این امر می تواند هوای خشک باشد. صدمات فیزیکی برگها را شکافدار و مریض نشان می دهد بنابراین گلدان را از محل پر تردد دور کنید و برگهای صدمه دیده را قطع نمایید.
آفت
از افت این گیاه میتوان به شته ترپیس و انولع شپشکها اشاره کرد.همچنین نوعی نماتد وجود دارد که برگهای گیاه بخصوص گیاه جوان را آلوده می کند و موجب رگه دار شدن سطح برگ میشود.در صورت شدت آلودگی برگه خشک خواهند شد و گیاه از بین خواهد رفت.از مهمترین بیماری های قارچی این گیاه می تئان از ریزوکتونیاRhizoctinia نام برد که در شرایط دما و رطوبت بالا محیط خاکیبا زهکش نامناسب شیوع میابد.بلایت(سوختگی باکتریایی) منجر به شکل گیری لکه عا و نواحی قهوه ای رنگ بر روی برگها میشود.پژمردگی باکتریایی توسط باکتری Ralstonia solanacearum از جمله مشکلات دیگر این گیاه است. که ابتدا برگها زرد میشوند و سپس نواحی رگبرگی قهوه ای یا برنزه شده و در نهایت ساقه پژمرده خواهد شد.