آماریلیس (Amaryllis)

توضیحات

آماریلیس به خانواده Amaryllidaceae و راسته Asparagales تعلق دارد و بومی آمریکای جنوبی و مرکزی بخصوص برزیل و پرو است. آماریلیس گیاهی گلدار و پیازدار است  و گلهای بسیار زیبای آن بخصوص در طی روزهای عید نوروز از جمله اصلی ترین دلیل نگهداری و پرورش این گیاه می‌باشد.

دو گونه معروف متعلق به این جنس با نامهای Amaryllis belladonna و Amaryllis paradisicola شناخته می‌شوند که معمولا در فضای آزاد مورد کشت و کار قرار می‌گیرند. اما نمونه ای که امروزه به عنوان گیاهی گلدار و گلدانی تحت کاشت و پرورش قرار می‌گیرد متعلق به جنس دیگر خانواده Amaryllidaceae یعنی هیپستروم Hippeastrum است که بومی آمریکای جنوبی است. بنابراین گیاهانی که اکنون ما در خانه هایمان به عنوان آماریلیس می‌شناسیم در واقع هیپستروم است نه آماریلیس اما این نام سالهای سال است که بین مردم استفاده می‌شود. هیپستروم لغتی یونانی و به معنی ستاره سلحشور می‌باشد.

توجه پزشکی: هیچ قسمت از گیاه خوراکی نیست و اگر خورده شود موجب شکم درد خفیفی میشود.

کاشت

پیازها را به این صورت میکارند که گردن و شانه‌های آن بالای خاک قرار گیرد. ریشه‌های همراه پیاز را حذف نمیکنند. (در باغچه: مناطق گرم در پاییز و در سایر مناطق در بهار – در گلدان تمام سال میتوان کاشت) گلدانی مناسب است که عرض دهانه آن حداقل ۵ سانتی‌متر از اندازه دور کمر پیاز بزرگتر باشد. ترکیب بستر گلدان بهتر است دارای خاک باغچه + خاک برگ+ شن و ماسه و پیت‌ماس یا کود حیوانی پوسیده کهنه باشد.

حداقل دمای محل نگهداری گلدان ۱۳درجه سانتیگراد مثبت برای توسعه ریشه‌ها پس از کاشت نیاز است.

گلدان را در محل نورگیر تا روشن کامل قرار دهید. و مرتبا آبیاری کنید تا زمانیکه رشد گیاه سرعت بگیرد. (گلدهی را میتوان با کاهش دادن دما و سایه کردن محل به تاخیر انداخت یا طولانی‌تر کرد)

پس از پایان گلدهی، ساقه گلدهنده را حذف و هر دو هفته یکبار با کود کامل گیاه را کودیاری کنید (به مدت ۳ تا ۵ ماه). پس از آن در اواسط یا اواخر تابستان ممکن است برگهای گیاه به زردی گراییده و گیاه آماده زمستانگذرانی بشود. در این زمان آبیاری کاهش یافته و کودیاری انجام نمیشود.

پس از خشک شدن برگها آبیاری را متوقف و به گیاه اجازه بدهید تا حدذاقل ۸ هفته به خواب زمستانی برود. (در صورتی که آبیاری ادامه پیدا بکند. گیاه به خواب نمیرود و برگهایش سبز میماند که روی گلدهی سال آینده تاثیر منفی میگذارد). پس از زمستانگذارانی دوباره میتوانید کشت کنید.

برای بزرگتر شدن پیاز اصلی پاجوشها را جدا  می کنند. به این صورت گیاه شما تنها ولی قوی میماند.

تکثیر

بوسیله جدا کردن پاجوشها در پاییز و بذر تکثیر پیدا می کند. به بذرهای تازه روییده اجازه خواب زمستانی نمی دهند تا زودتر به اندازه گلدهی برسد.

بیماری ها

به بیماریهای ویروسی و پوسیدگیهای قارچی و باکتریایی و لکه‌ برگهای قارچی حساس است. در صورت کاشت در سایه مگس پیاز نرگس نیز ممکن است مشاهده شود.

اطلاعات محصول

پیازهای حاضر محصول کشور عزیزمان ایران است و گلهایی به رنگ قرمز جذاب تولید میکنند. اندازه دور کمر پیازها حدود ۱۲-۱۵ سانتی‌متر و بیشتر است. وزن متوسط یک پیاز حدود ۵۰ –  ۷۰ گرم است.

پیشنهاد ما برای کاشت این پیازها این است که تا اواسط بهمن ماه پیازها را در انبار خنک، خشک و تاریک به استراحت زمستانه بگذارید. قبل از اسفندماه پیازها را بکارید و در شرایط گلخانه‌ای مناسب (پرنور، دمای متوسط به بالا همراه آبیاری و کودیاری)  قرار دهید و برای بهار آینده انشالله گلهاتان شکوفا خواهدشد.

کاربرد

از آماریلیس به عنوان گل شاخه بریده، گیاه زینتی گلدانی و گیاه زینتی فضای سبز استفاده می شود.

نکته:در اواسط یا اواخر تابستان ممکن است برگهای گل آماریلیس به زردی گراییده و گیاه آماده زمستان گذرانی بشود. در این زمان آبیاری گل آماریلیس کاهش یافته و کودیاری انجام نمی شود.

مراقبت های لازم

وقتی عمر گل ها تمام شد، آنها را از ابتدای ساقه گل دهنده قطع کنید. سپس به طور مرتب به آماریلیس آب و کود بدهید در این مدت باید گلدان در محل روشن قرار داشته باشد
این کارها را به این دلیل باید انجام دهید که پیازها و برگ هایش تقویت شوند. اواخر تابستان یا اوایل پاییز برگهایش زرد می شوند. جای نگرانی نیست زیرا دیگر موقع استراحت گیاه است، اما پیازهایش سرحال و سالمند
از این به بعد دیگر به آن آب و کود ندهید. گلدان را به محلی تاریک، خنک و خشک منتقل نمایید و برای مدت چند ماه آن را به حال خود بگذارید (تا اواخر دی ماه). دوباره در اواخر زمستان یا اوایل بهار باید کاری کنیم که گیاه از خواب زمستانه بیدار شود
مناسب ترین درجه حرارت برای بیدار شدن آماریلیس از خواب زمستانه، حرارتی معادل ۱۶ تا ۱۸ درجه سانتیگراد است.
در شرایط معمولی (در فضای باز) در اوایل بهار که درجه حرارت به ۱۶ تا ۱۸ درجه سانتی گراد می رسد به آرامی آبیاری را شروع کنید (همه روزه به آن آب دهید). اما قبل از آبیاری، خاک های سطحی گلدان را عوض کنید.
هر قدر به زمان گل دهی نزدیک می شوید فواصل آبیاری را بیشتر کنید (دو روز در میان و در موقع گل دهی سه روز در میان.)

 کاشت پیاز در آب

پیاز آماریلیس(هیپستروم ) را میتوان در محیطی بجز مخلوط خاک هم کاشت. این گیاه گل هم خواهد داد ولی برای تکثیر و رشد پیاز مادری مشکل ایجاد می‌شود و بهتر است بعد از گلدهی و ادامه رشد به بستر معمولی منتقل شود. البته از آنجایی که ریشه های پیاز در این مرحله (بعد از گلدهی ) بسیار فعال و حساس هستند احتمال آسیب رسی به گیاه وجود دارد. به هر حال اگر اصرار به کاشت پیاز این گیاه در آب دارید، در یک ظرف ابتدا به ارتفاع حدود ۱۰ سانتیمتر قلوه سنگ یا سنگهای رنگین زینتی بریزید. پیاز را بر روی سنگریزه ها قرار دهید. سپس درون ظرف آب بریزید اما مراقب باشنید که سطح آب فقط با ریشه ها در تماس باشد.

ظروفی نیز وجود دارند که گردن آنان تنگ است و می‌توان پیاز را در محفظه موجود در قسمت بالای گردن ظرف قرار داد و ظرف را تا قسمت گردن از آب پر کرد.

حداقل هفته ای یک مرتبه آب ظرف را عوض کنید و به جای آب سرد هم بهتر است که از آب نیمه ولرم استفاده شود. گلدان را در مکانی روشن قرار دهید و دما را حدود ۱۵٫۵ در نظر گیرید تا گلدهی تحریک شود. هر مقدار اتاق گرمتر باشد سرعت رشد ساقه گل بیشتر است.

دلایل عدم گل دهی: نور کم محیط، عدم رشد مناسب برگها در سال قبل و درنتیجه ضعیف شدن پیاز، پیاز مادری با تعداد زیادی پیاز کوچک احاطه شده است، پیازها عمیق کاشته شده اند.