معرفی شاهی

 

اسم علمی شاهی Lepidium sativum L. که جزء تیره چلیپاییان یا Cruciferae می‌باشد. شاهی یا تزتیزک بومی اروپا و شاید غرب آسیا است و به احتمال زیاد بومی ایران می‌باشد. سابقه کشت آن به ۲۰۰۰ سال پیش می‌رسد. گیاهی است یک‌ساله که برگ‌های بدون کرک و بدون دندانه آن به مصرف تغذیه انسان می‌رسد. طول بوته شاهی شاید به ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر برسد.این گیاه در گلخانه ها به عنوان گیاه محک استفاده میشود زیرا سریعترین جوانه زنی رو دارد و در مدت ۳ روز سبز میشود. شاخه‌های فرعی آن از بالای ساقه اصلی جدا می‌شوند.

 

 

شاهی یک سبزی فصل خنک است. موقع کشت شاهی در مناطق سردسیری اوایل بهار بعد از رفع خطر سرمای بهاره می‌باشد. معمولاً دو هفته بعد از کاشت آن، برگ‌ها آماده برداشت می‌شوند. چون دوره رشد برگ آن بسیار کوتاه می‌باشد، لذا در طول فصل رشد چندین نوبت اقدام به کشت آن می‌کنند. فاصله دو تاریخ کشت بین ۱۰ تا ۱۵ روز می‌باشد. در مناطقی که زمستان ملایم دارند(مانند خوزستان)، در پاییز در چندین نوبت اقدام به کشت آن می‌شود. به محض گرم شدن هوا سریعاً به بذر می‌نشیند، که در این صورت از مرغوبیت برگ آن کاسته می‌شود. بذور آن در ردیف‌هایی که ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر از یکدیگر فاصله دارند، کشت می‌گردند.

 

 

میزان مصرف بذر حدود ۱۰ تا ۱۲ کیلوگرم در هکتار می‌‌باشد. شاهی زمین آفتابگیر را ترجیح می‌دهد. خاک باید قوی، دارای مواد آلی زیاد و از زهکشی خوبی برخوردار باشد. برگ‌های شاهی از روی سطح خاک قطع می‌شوند، سپس دسته‌بندی می‌گردند. معمولاً یک مرتبه بیشتر برداشت نمی‌شود، ولی ممکن است چین دومی هم داشته باشد. در خارج شاهی را به صورت یک سبزی سالادی مصرف می‌کنند. این گیاه دارای ویتامین‌های A و C می‌‌باشد. شاهی از نظر مواد کانی مانند کلسیم و پتاسیم غنی است. بذر شاهی مصرف دارویی دارد و به عنوان مقوی، مدر و محرک استفاده می‌شود.